ဤဆောင်းပါးမှာ ((အပိုင်း ၃) ၌ ဒါရိုက်တာများ၏တာဝန်ဝတ္တရားများနှင့်သက်ဆိုင်သော သြစတြေးလျ နိုင်ငံ၏စီရင်ထုံးရည်ညွှန်းကိုးကားချက်များအပါအဝင်) ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေအရ ကော်ပိုရိတ် စီမံအုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာမူဘောင်၏အဓိကအရေးပါသောအချက်များကိုသုံးသပ်တင်ပြထားသော ဆောင်းပါးသုံးပုဒ် အနက် နောက်ဆုံးတစ်ပုဒ်ဖြစ်ပါသည်။ (See part 1 here , and part 2 here ).
၆။ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေ (MCL) အရ ဒါရိုက်တာများ၊ အရာရှိများ၏တာဝန်များ နှင့် သြစတြေးလျနိုင်ငံဥပဒေများပါဆက်စပ်ဥပမာများ
– MCL တွင်သတ်မှတ်ထားသော ဒါရိုက်တာများ နှင့် အရာရှိများ၏အဓိကတာဝန်များသည် သြစတြေးလျနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေပါသတ်မှတ်တာဝန်များနှင့် စကားလုံးတိုင်းနီးပါးထပ်တူကျ လုနီးပါးတူညီနေသည်ကို ဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်သည့်အပြင်
– အင်္ဂလိပ်ရိုးရာဥပဒေ (Common Law) များအရ ယုံမှတ်အပ်နှင်းမှုတာဝန်များ (Fiduciary Duties) ပုံစံအားဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့်ဒါရိုက်တာများ၏တာဝန်များစတင်ရာနေရာကိုလည်း ကျွန်ုပ်တို့ လေ့လာခဲ့ကြပြီးဖြစ်ပါသည်။
(ဤအခန်းဆက်ဆောင်းပါးများအနက် အပိုင်း ၂ ဆောင်းပါးကိုဖတ်ရှုပါ။)
ဒါရိုက်တာများ နှင့် အရာရှိများ၏တာဝန်များကို ဥပဒေများတွင်တရားဝင်စုစည်းထည့်သွင်း ပြဋ္ဌာန်းခြင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ခံကျင့်သုံးလာသည့် အယူအဆသဘောတရားအသစ်တစ်ရပ် ဖြစ် ပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိသမျှပြန်လည်တင်ပြရမည်ဆိုပါက ဤဆောင်းပါးကိုရေးသားသည့်အချိန်အထိ အဆိုပါတာဝန်များကို မြန်မာနိုင်ငံရှိတရားရုံးများက ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ ကျင့်သုံး ဆောင်ရွက်ခြင်းသော်လည်းကောင်း မပြုသေးပါ။ သို့ရာတွင် အဆိုပါတာဝန်များနောက်ကွယ်ရှိ အဓိက အယူအဆသဘောတရားများသည် အင်္ဂလိပ်ရိုးရာဥပဒေဆိုင်ရာဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့်ပတ်သက်သည့် ရှည် ကြာသောသမိုင်းကြောင်းပေါ်တွင်လည်းကောင်း၊ ထိုကဲ့သို့သောအလားတူဥပဒေများတွင်တရားဝင်စုစည်း ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားသည့်တာဝန်များကို သြစတြေးလျနိုင်ငံတွင်လည်း အချိန်ကာလတစ်ခုကြာ အသုံးပြုလျက်ရှိပါသည်။ သို့ဖြစ်ရာ သြစတြေးလျတရားရုံးများ၏ယခင်တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်များကို အကိုးအကားပြု၍ အဆိုပါတာဝန်များကို တရားဝင်ကျင့်သုံးသည့်နည်းလမ်းများကို လေ့လာကြည့်မည် ဆိုပါက ပိုမိုသင့်လျော်သည့်အပြင် ပိုမိုအထောက်အကူရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ဒါရိုက်တာများ၏တာဝန် များကို ဖောက်ဖျက်ခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်းသောတရားရုံးများ၏ဆုံးဖြတ်ချက်များတွင် လက်တွေ့အခြေအနေ များ၌ အဆိုပါတာဝန်များကို တရားဝင်ကျင့်သုံးပုံနည်းလမ်းများကို ဖော်ပြထားပါသည်။ ထို့ကြောင့် MCL တွင်ပြဋ္ဌာန်းထားသောတာဝန်များကိုသာဖတ်ရှုလေ့လာခြင်းထက် ဤတရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ဖတ်ရှုလေ့လာခြင်းက ပိုမိုနားလည်သဘောပေါက်စေမည်ဖြစ်ပါသည်။
လွှမ်းမိုးထိန်းချုပ်ခွင့်ရရှိသည့်အစုရှယ်ယာရှင် (Controlling Shareholder) တစ်ဦးပါရှိသော အသေးစားပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများနှင့်ပတ်သက်၍ ဒါရိုက်တာများဆိုင်ရာတာဝန်များချိုးဖောက်မှုဆိုင်ရာ အမှုများအများအားဖြင့်ပေါ်ပေါက်လေ့ရှိကြောင်း သတိပြုရန်အထူးအရေးကြီးပါသည်။ တစ်ခါတရံ အဆိုပါ အစုရှယ်ယာရှင်များသည် ကုမ္ပဏီပိုင်အခြေပစ္စည်းများ (Assets) ကို ထိုအစုရှယ်ယာရှင်များပိုင်ဆိုင်သော အခြေပစ္စည်းများကဲ့သို့ မှတ်ယူသုံးစွဲတတ်ကြခြင်း သို့မဟုတ် ကုမ္ပဏီတစ်ခုလုံး၏အကျိုးစီးပွားထက် လွှမ်းမိုးထိန်းချုပ်ခွင့်ရရှိသည့်အစုရှယ်ယာရှင် (Controlling Shareholder) ၏အကျိုးစီးပွားကိုရှေးရှုသော ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်ရန် ကုမ္ပဏီကို မသင့်လျော်သောနည်းလမ်းများဖြင့် တွန်းအားပေးခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်တတ်ကြပါသည်။
အောက်ဖော်ပြပါအပိုဒ်များတွင် MCL ၏ပုဒ်မ ၁၆၅ နှင့် ၁၆၆ တို့၌ ပြဋ္ဌာန်းဖော်ပြထားသည့် ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု နှင့် လုံ့လဝီရိယဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန် နှင့် ကုမ္ပဏီ၏အကျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်စေရန် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ရမည့်တာဝန်ဟူသည့် ဒါရိုက်တာများ၏အဓိကတာဝန် နှစ်ရပ်တွင်ပါဝင်သောအချက်များ နှင့် ကျင့်သုံးပုံတို့ကို အသေးစိတ်ရှင်းလင်းတင်ပြသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။
ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု နှင့် လုံ့လဝီရိယဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်
MCL ၏ပုဒ်မ ၁၆၅ (က) တွင် အောက်ပါအတိုင်းပြဋ္ဌာန်းထားပါသည် –
“ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးဦးသည် အောက်ပါအခြေအနေများတွင် သာမန်ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက ထားရှိသောဂရုပြုမှု နှင့် လုံ့လဝီရိယတို့ဖြင့် ၄င်းတို့၏လုပ်ပိုင်ခွင့်များကိုကျင့်သုံးခြင်း နှင့် တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ရမည် –
(၁) ဖော်ပြပါပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုမ္ပဏီ၏အခြေအနေအရပ်ရပ်တို့တွင် ကုမ္ပဏီ၏ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိ တစ်ဦးအဖြစ်ရှိခဲ့ကြလျှင် သို့မဟုတ်
(၂) ဖော်ပြပါပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုမ္ပဏီတွင် ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးအဖြစ် ရာထူးရယူခဲ့ပြီး ယင်းတို့ကဲ့သို့ အလားတူတာဝန်များရှိခဲ့ကြလျှင်။”
ဤစံနှုန်းမှာ သတ်မှတ်အချက်အလက်များအပေါ်အခြေခံထားသောစံနှုန်းတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ အလားတူအခြေအနေတစ်ရပ်တွင် အလားတူတာဝန်များရှိပြီး အလားတူအသိပညာရှိသည့်သာမန်ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးအနေဖြင့် မည်သို့သောလုပ်ရပ်များကို လုပ်ဆောင်ပါမည်နည်း။
“Business Judgment Rule”
MCL ၏ပုဒ်မ ၁၆၅ (ခ) တွင် အောက်ပါအတိုင်းပြဋ္ဌာန်းထားပါသည် –
“ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အခြားအရာရှိတစ်ဦးသည် ယင်းတို့၏လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်ခြင်း နှင့် တာဝန်များကိုထမ်းဆောင်သောအခါ ကုမ္ပဏီ၏စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကိုဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း သော လုပ်ဆောင်မှုတစ်ရပ်ရပ်ကို ပြုလုပ်မည်၊ မပြုလုပ်မည် ဟူသည့်ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ်ရပ်ချမှတ်ရာ တွင် အောက်ပါကိစ္စရပ်များကိုပြုလုပ်ခဲ့လျှင် ဤပုဒ်မ၏ပုဒ်မခွဲ (က) အရ သတ်မှတ်ချက်များ၊ အလားတူ ဥပဒေနှင့်အညီဖြစ်သောတာဝန်များနှင့် ပုဒ်မ ၁၇၀ ပါတာဝန်များကို လိုက်နာဆောင်ရွက်သည်ဟု မှတ်ယူ ရမည် –
(၁) ဆုံးဖြတ်ချက်ကို လျော်ကန်သင့်မြတ်သောကိစ္စရပ်အတွက် သဘောရိုးဖြင့် ချမှတ်ခဲ့လျှင်၊
(၂) ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်သည့်ကိစ္စရပ်တွင် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာအကျိုးခံစားခွင့်မပါရှိလျှင်၊
(၃) ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်သည့်ကိစ္စရပ်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဒါရိုက်တာများကိုယ်တိုင် သင့်လျော်မျှတသည် ဟု ယုံကြည်လျှင်၊ ၄င်းပြင်
(၄) ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ကုမ္ပဏီ၏အကျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်ဟု ကျိုးကြောင်းညီညွတ်စွာ ယုံကြည်လျှင်။”
MCL ပုဒ်မ ၁၆၅ (ခ) တွင် ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု နှင့် လုံ့လဝီရိယဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်ကို ဖောက်ဖျက်ခြင်းဆိုင်ရာစွပ်စွဲချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ “ခုခံချေပခွင့်” ကို ပြဋ္ဌာန်းထားပါသည်။ ဤကဲ့သို့ သောခုခံချေပခွင့်ကို ကနဦးကတည်းက Common Law အရ စတင်ကျင့်သုံးခဲ့ကြပြီး အများအားဖြင့် “Business Judgment Rule” ဟူ၍ ရည်ညွှန်းခေါ်ဆိုကြပါသည်။ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို လျော်ကန် သင့်မြတ်သောကိစ္စရပ်အတွက် သဘောရိုးဖြင့်ချမှတ်ခဲ့ခြင်းပါက တရားရုံးများအနေဖြင့် ဒါရိုက်တာများ၏ အမှန်တကယ်လုပ်ငန်းဆိုင်ရာဆုံးဖြတ်ချက်များကို စိစစ်သုံးသပ်စစ်ဆေးရန် ပုံမှန်အားဖြင့် တွေဝေလေ့ ရှိကြပါသည်။
MCL ပုဒ်မ ၁၆၅ (ခ) သည် ဤခုခံချေပခွင့်ကို အတိုင်းအတာကြီးမားစွာ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ပေး ထားပါသည်။ သို့ရာတွင် တရားရုံးများအနေဖြင့် စိစစ်ကြည့်ရှုရမည့်သတ်မှတ်ချက်အချို့ကိုထပ်မံထည့် သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဒါရိုက်တာများအနေဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာအကျိုးခံစားခွင့်နှင့် စပ်လျဉ်း၍လည်းကောင်း၊ အချက်အလက်များရယူခြင်း နှင့် ကုမ္ပဏီ၏အကျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးလုပ် ဆောင်ခြင်းဟူသော သတ်မှတ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှုရရှိရမည်ဖြစ်ပါသည်။
ကုမ္ပဏီ၏အကျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်စေရန် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ရမည့်တာဝန်
MCL ပုဒ်မ ၁၆၆ (က) တွင် အောက်ပါအတိုင်းပြဋ္ဌာန်းထားပါသည် –
“ဤပုဒ်မပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့်အညီ ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးသည် ၄င်းတို့၏လုပ်ပိုင်ခွင့်များ နှင့် တာဝန်များကို အောက်ပါအတိုင်းကျင့်သုံးဆောင်ရွက်ရမည် –
(၁) ကုမ္ပဏီ၏အကျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်စေရန်ဆောင်ရွက်ခြင်း နှင့် သဘောရိုးဖြင့် ဆောင်ရွက် ခြင်း နှင့်
(၂) လျော်ကန်သင့်မြတ်သောကိစ္စရပ်အတွက် ဆောင်ရွက်ခြင်း။”
MCL ပုဒ်မ ၁၆၆ (ခ) သည် ကုမ္ပဏီ၏ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံစည်းမျဉ်းက ဆောင်ရွက်ရန်ခွင့်ပြုပါက ရာနှုန်းပြည့်လက်အောက်ခံကုမ္ပဏီ (Wholly-owned Subsidiary) ၏ဒါရိုက်တာများ နှင့် အရာရှိများကို ထိုလက်အောက်ခံကုမ္ပဏီ၏အစုများပိုင်ဆိုင်သည့် ဦးပိုင်ကုမ္ပဏီ (Holding Company) ၏အကောင်းဆုံး အကျိုးအတွက် ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုထားပါသည်။ MCL ပုဒ်မ ၁၆၆ (ဂ) တွင် အခြားအစုရှယ်ယာရှင်များက သဘောတူညီပါက ရာနှုန်းပြည့်လက်အောက်ခံကုမ္ပဏီမဟုတ်သောအခြားလက်အောက်ခံကုမ္ပဏီများ အတွက်လည်း အလားတူဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုထားပါသည်။ MCL ပုဒ်မ ၁၆၆ (ဃ) တွင်မူ ကုမ္ပဏီ၏ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံစည်းမျဉ်းကခွင့်ပြုထားပါက ဖက်စပ်ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ဒါရိုက်တာများကို ၄င်းတို့ကိုခန့်အပ်သော အစုရှယ်ယာရှင်များ၏အကျိုးအတွက် ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုထားပါသည်။
သြစတြေးလျနိုင်ငံ၏ဆက်စပ်တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်များဆိုင်ရာဥပမာများ
ဒါရိုက်တာများ၏တာဝန်များ – အထူးသဖြင့် ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု နှင့် လုံ့လဝီရိယဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန် နှင့် ကုမ္ပဏီ၏အကျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်စေရန် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက် ရမည့်တာဝန်များကို ချိုးဖောက်မှုများအပေါ် သြစတြေးလျနိုင်ငံတရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်များအချို့၏အကျဉ်း ချုပ်ကို ဥပမာအနေဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြအပ်ပါသည်။ ဤဆုံးဖြတ်ချက်များမှာ သြစတြေးလျနိုင်ငံ ကုမ္ပဏီများဆိုင်ရာဥပဒေများတွင် သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထားသော ဒါရိုက်တာများ၏တာဝန်များ (MCL ပါ သတ်မှတ်ချက်များနှင့်ထပ်တူကျလုနီးပါးတူညီသော) အပေါ်ရည်ညွှန်း၍ ချမှတ်ထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။
Australian Securities and Investments Commission (ASIC) v Healey (2011) စီရင်ထုံးတွင် တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခဲ့သည်မှာ – တရားပြိုင် ခုနစ်ဦး (ဒါရိုက်တာလည်းဖြစ်သော အမှုဆောင် အရာရှိချုပ်တစ်ဦး နှင့် အခြားအမှုဆောင်မဟုတ်သောဒါရိုက်တာများ (အမှုဆောင်မဟုတ်သော ဥက္ကဋ္ဌ အပါအဝင်)) တို့သည် ၂၀၀၇ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃၀ ရက်တွင်ကုန်ဆုံးသောဘဏ္ဍာနှစ်အတွက် (ကုမ္ပဏီများစွာ နှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာယုံမှတ်အပ်နှံမှုများစွာ ပါဝင်သော) Centro Group နှစ်ချုပ်ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်း များကို တရားပြိုင်ဒါရိုက်တာများတက်ရောက်သော ဒါရိုက်တာအဖွဲ့အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုခြင်းဖြင့် ဥပဒေအရ ၄င်းတို့၏လိုက်နာရမည့် ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု နှင့် လုံ့လဝီရိယဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်ကို ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်းတွေ့ရှိရပြီး ရှစ်ဦးမြောက်တရားပြိုင်မှာ ဘဏ္ဍာရေးမှူးချုပ်ဖြစ်ပြီး သူ့အနေဖြင့် ဥပဒေရလိုက်နာရမည့် ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု နှင့် လုံ့လဝီရိယဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်ကို ချိုးဖောက်ခဲ့ မိကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်ဟူ၍ ဖြစ်ပါသည်။
Centro ကုမ္ပဏီတွင် အဓိကလုပ်ငန်း ၂ ခုရှိပြီး ပထမတစ်ခုမှာ Retail Property များတွင် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံခြင်း နှင့် Retail Property များကိုစီမံခန့်ခွဲခြင်းလုပ်ငန်းဖြစ်ပြီး ဒုတိယတစ်ခုမှာ ဘဏ္ဍာငွေများစီမံ ခန့်ခွဲခြင်းလုပ်ငန်း (Funds Management) ဖြစ်ပါသည်။
၂၀၀၇ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃၀ ရက်တွင်ကုန်ဆုံးသောဘဏ္ဍာနှစ်အတွက်ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများတွင် အရေးကြီးသောကိစ္စရပ်များကိုထုတ်ဖော်ပြောကြားရန်ပျက်ကွက်ခဲ့ပါသည်။ Centro Properties Group နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ထိုဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများတွင် $1.5 billion ပမာဏရှိသော ကာလတိုပေးရန်တာဝန်များ (Short-term Liabilities) ကို ချက်ချင်းပေးချေရန်မလိုအပ်သည့်ပေးရန်တာဝန်များ (Non-current Liabilities) အဖြစ်သတ်မှတ်၍ အဆိုပါ 1.5 billion ပမာဏရှိသော ကာလတိုပေးရန်တာဝန်များ (Short-term Liabilities) ကိုထုတ်ဖော်ပြောကြားရန်ပျက်ကွက်ခဲ့သည့်အပြင် တွဲဖက်ကုမ္ပဏီ (Associated Company) တစ်ခု၏ US$1.75 billion ခန့် ပမာဏရှိသော ကာလတိုပေးရန်တာဝန်များ (Short-term Liabilities) ၏အာမခံများကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားရန်ပျက်ကွက်ခဲ့ပြီး အဆိုပါပမာဏကို Balance Date နောက်ပိုင်းတွင် ပေးချေခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ Centro Retail Group နှင့်ပတ်သက်၍မူ ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်း များတွင် $500 million ပမာဏရှိသော ကာလတိုပေးရန်တာဝန်များ (Short-term Liabilities) ကို ချက်ချင်းပေးချေရန်မလိုအပ်သည့်ပေးရန်တာဝန်များ (Non-current Liabilities) အဖြစ် မှားယွင်းစွာ မှတ်တမ်းတင်၍ အဆိုပါပမာဏရှိသော ကာလတိုပေးရန်တာဝန်များ (Short-term Liabilities) ကိုထုတ် ဖော်ပြောကြားရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ပါသည်။ ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်းမရှိခဲ့သောသတင်းအချက်အလက်မှာ Centro Group အနေဖြင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည့်ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေအလားအလာကိုဆန်းစစ်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အရေးကြီးသောသတင်းအချက်အလက်ဖြစ်ရာ ထိုထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်းမရှိခဲ့သောသတင်းအချက် အလက်ကို ဒါရိုက်တာများက သိရှိရမည် သို့မဟုတ် သိရှိထားပြီးဖြစ်ရမည့်အနေအထားဖြစ်ရပါမည်။
တရားရုံး၏သုံးသပ်ချက်အရ ဒါရိုက်တာများသည် “ဥပဒေက ဒါရိုက်တာတစ်ဦးစီကို အတည် ပြုရန် သို့မဟုတ် အတည်ပြုသတ်မှတ်ရန်တာဝန်ပေးအပ်ထားသည့်အစီရင်ခံစာများကို ဂရုတစိုက် နားလည်အောင်ဖတ်ရှုရန်တာဝန်” ရှိပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဒါရိုက်တာများသည် ကုမ္ပဏီများဥပဒေနှင့် အညီ ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများကိုအတည်မပြုမီ အဆိုပါဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများကို ဂရုတစိုက်နားလည် အောင်ဖတ်ရှုစိစစ်ရမည်ဖြစ်ပြီး လိုအပ်ပါက၊ (သို့မဟုတ်) ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းတွင်ပါဝင်သောအကြောင်း အရာများသည် စုံစမ်းစစ်ဆေးရန်လိုအပ်သည့်ကိစ္စရပ်များဖြစ်ပါက ဒါရိုက်တာများသည် အဆိုပါကိစ္စရပ် များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ထပ်မံစုံစမ်းစစ်ဆေးရန်လိုအပ်ပါသည်။ ဒါရိုက်တာတစ်ဦးသည် ၄င်းသိရှိထားသည့် ကုမ္ပဏီ၏ဘဏ္ဍာရေးအခြေအနေနှင့် ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများမှာ ကိုက်ညီမှုရှိ၊ မရှိ စိစစ်သုံးသပ်ရန်လိုအပ် ပါသည်။ ဤအမှုတွင် ဒါရိုက်တာများသည် “စီးပွားရေးလုပ်ငန်းနယ်ပယ်တွင် ထူးချွန်ပြီး အတွေ့အကြုံ ရင့်ကျက်သူ” ဖြစ်ကြပြီး ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများတွင်မဖော်ပြဘဲချန်လှပ်ထားသော ကိစ္စရပ်များသည် ဒါရိုက်တာတစ်ဦးစီက ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများကို ဂရုတစိုက်စိစစ်ကြည့်ရှုရာတွင် အလေးထား စိစစ် သုံးသပ်မည်ဆိုပါက ခက်ခက်ခဲခဲ အားထုတ်စရာမလိုဘဲ သိသာထင်ရှားစွာတွေ့မြင်နိုင်သည့်ကိစ္စရပ်များ ဖြစ်ပါသည်။”
သို့ဖြစ်၍ ဤတာဝန်ကိုဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ဒါရိုက်တာများသည် ဘဏ္ဍာရေး ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များကို ကောင်းမွန်လုံလောက်စွာသိရှိနားလည်သူဖြစ်ရမည်ဖြစ်သည့်အပြင် ကုမ္ပဏီ၏ ဘဏ္ဍာရေးအခြေအနေကို သိရှိထားရန်လိုအပ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဒါရိုက်တာများသည် ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်း များကို ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု၊ လုံ့လစိုက်ထုတ်မှုတို့ဖြင့် မိမိကျွမ်းကျင်မှု၊ အသိပညာဗဟုသုတတို့ကို အသုံးချ၍ စိစစ်သုံးသပ်ရန်လိုအပ်ပါသည်။
တရားပြိုင်ဒါရိုက်တာများသည် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များကို လုံလောက်စွာသိရှိနားလည်သူ များဖြစ်ကြပြီး ASIC (DICA ကဲ့သို့လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာရှိသော သြစတြေးလျနိုင်ငံရှိအဖွဲ့အစည်း) ကလည်း အခြားနည်းစွပ်စွဲထားခြင်းမရှိပါ။ ကုမ္ပဏီ၏ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာအခြေအနေကိုသိရှိနားလည်မှုအနေအထား နှင့်စပ်လျဉ်း၍ တရားပြိုင်ဒါရိုက်တာများအနေဖြင့် ကုမ္ပဏီတွင် ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃၀ ရက်၌ ကုန်ဆုံးမည့်ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း ပြန်လည်ပေးဆပ်ရမည့် ကာလတိုပေးရန်တာဝန်များ (Short-term Liabilities) များစွာရှိသည်ကို သိရှိထားပြီးဖြစ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း သို့မဟုတ် သိရှိထားသင့်ကြောင်း၊ Balance Date နောက်ပိုင်း အာမခံများကိုသိရှိထားကြောင်း တရားရုံးက သုံးသပ်ခဲ့ပါသည်။ သို့ရာတွင် ဒါရိုက်တာများသည် ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများကို ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု၊ လုံ့လစိုက်ထုတ်မှုတို့ဖြင့် စိစစ်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ပါသည်။
Parker v Tucker (2010) စီရင်ထုံးတွင် ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏တစ်ဦးတည်းသောဒါရိုက်တာသည် ကုမ္ပဏီပိုင်အခြေပစ္စည်းများ နှင့် လုပ်ငန်းတို့ကို အဆိုပါဒါရိုက်တာတည်ထောင်သည့်ကုမ္ပဏီအသစ်သို့ မရိုးမဖြောင့်လှည့်ပတ်လွှဲပြောင်းသည့်အစီအစဉ်ကိုဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ကုမ္ပဏီ၏အကောင်းဆုံးအကျိုးကို ရှေးရှုူ၍ သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ရမည့်၄င်း၏တာဝန်ကို ဖောက်ဖျက်ခဲ့သည် (လျော်ကန်သင့်မြတ်သော ကိစ္စရပ်များအတွက်ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်၊ ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု၊ လုံ့လစိုက်ထုတ်မှုတို့ဖြင့် ဆောင်ရွက် ရန်တာဝန်၊ ရာထူးနေရာကိုမလျော်မကန်အသုံးပြုခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် တာဝန်တို့ကိုလည်း ဖောက်ဖျက် ခဲ့သည်) ဟု တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါသည်။ အခြေပစ္စည်း (Asset) များ နှင့် လုပ်ငန်းတို့ကိုလည်း ဂရုတစိုက် စဉ်းစားခြင်းမပြုဘဲ လွှဲပြောင်းခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ကုမ္ပဏီတွင် အခြေပစ္စည်း (Asset) များမရှိတော့ဘဲ ဝင်ငွေရှာဖွေနိုင်စွမ်းမရှိတော့သည့်အခြေအနေသို့ရောက်ရှိကာ ပေးရန်တာဝန် များသာများစွာကျန်ရှိပြီး စာရင်းရှင်းလင်းဖျက်သိမ်းရသည့်အခြေအနေသို့ရောက်ရှိသွားပါသည်။
Bailey v Mandala Private Hospital Pty Ltd (1987) စီရင်ထုံးတွင် ၄င်း နှင့် ၄င်း၏ တရားဝင်လက်မထပ်ရသေးသောဇနီးနေထိုင်သည့် အိမ်တစ်အိမ်ပိုင်ဆိုင်သော မိသားစုပိုင်ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ လွှမ်းမိုးထိန်းချုပ်ခွင့်ရရှိသည့်အစုရှယ်ယာရှင် (Controlling Shareholder) လည်းဖြစ်သော ဒါရိုက်တာ တစ်ဦးသည် အဆိုပါဒါရိုက်တာကွယ်လွန်ပြီးနောက် ထိုကုမ္ပဏီ နှင့် အိမ်ကို ၄င်း၏တရားဝင်လက်မထပ် ရသေးသောဇနီးကထိန်းချုပ်နိုင်စေရန်ရည်ရွယ်၍ အဆိုပါဇနီးထံသို့ အစုရှယ်ယာများကို ထုတ်ဝေ ရောင်းချရန် ကုမ္ပဏီအား ညွှန်ကြားခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့အစုရှယ်ယာများထုတ်ဝေရောင်းချမှုသည် ကုမ္ပဏီ၏ အကျိုးအတွက်ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမရှိဘဲ ကုမ္ပဏီ၏အကောင်းဆုံးအကျိုးအတွက် သဘောရိုးဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်ကို ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါသည်။ အစုရှယ်ယာ အနည်းစုပိုင်ဆိုင်သောအစုရှယ်ယာရှင်ဖြစ်သည့်သမီးက ထိုသို့ထုတ်ဝေရောင်းချမှုမှာ တရားမဝင်ကြောင်း၊ ပယ်ဖျက်သင့်ကြောင့် တရားရုံးထံမှ မြွက်ဟကြေညာချက်ကို လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်။
Taxa Australia Pty Ltd v G Wang (2018) စီရင်ထုံးတွင် ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ဒါရိုက်တာတစ်ဦးသည် သီးခြားဘဏ်စာရင်းတစ်ရပ်စီစဉ်ဖွင့်လှစ်ပြီး (အဆိုပါဘဏ်စာရင်းကို ဒါရိုက်တာ၏တရားဝင်လက်မထပ် ရသေးသော ဇနီးက ထိန်းချုပ်၍) ကုမ္ပဏီ၏ Customer များကို ကုမ္ပဏီကရောင်းချသည့်ကုန်ပစ္စည်းများ အတွက် ကုမ္ပဏီ၏ဘဏ်စာရင်းအစား အဆိုပါဘဏ်စာရင်းသို့ငွေပေးချေစေခြင်းဖြင့် ကုမ္ပဏီ၏ အကောင်းဆုံးအကျိုးအတွက် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန် (နှင့် ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု၊ လုံ့လ စိုက်ထုတ်မှုတို့ဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်နှင့် ရာထူးနေရာကိုမလျော်မကန်အသုံးပြုခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် တာဝန်တို့ကိုလည်း ချိုးဖောက်ခဲ့သည်) ချိုးဖောက်ခဲ့သည်။
DTM Constructions Pty Ltd (t/as QA Developments) V Poole (2017) စီရင်ထုံးတွင်မူ အဆောက်အအုံတစ်ခု နှင့် ဆောက်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ဒါရိုက်တာတစ်ဦး နှင့် အရာရှိတစ်ဦးတို့သည် အိမ်ရာစီမံကိန်းအသစ်ရှိ မြေကွက် ၂၁ ကွက်ဝယ်ယူရန်အခွင့်အလမ်းကို ကုမ္ပဏီထံမှ အဆိုပါမြေကွက်များ ဝယ်ယူရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ၄င်းတို့ ၂ ဦးဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားသောကုမ္ပဏီအသစ်ထံသို့ မရိုးမဖြောင့် လှည့်ပတ်လွှဲပြောင်းခြင်းဖြင့် ကုမ္ပဏီ၏အကောင်းဆုံးအကျိုးအတွက် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန် တာဝန်ကိုပျက်ကွက်ခဲ့ကြောင်း တရားရုံးက အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ပါသည်။
Brentwood Village Ltd. (in lig) v Terrigal Grosvenor Lodge Pty Ltd (No 4) (2016) စီရင်ထုံး တွင် ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ဒါရိုက်တာက ကုမ္ပဏီပိုင်ကြီးမားသောအခြေပစ္စည်း (Asset) တစ်ခုကို မည်သည့် အဖိုးစားနားမျှမပါဘဲ ဒါရိုက်တာ၏သားသမီးများပိုင်ဆိုင်သောကုမ္ပဏီထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခြင်းဖြင့် ကုမ္ပဏီ၏အကောင်းဆုံးအကျိုးအတွက် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန် (နှင့် လျော်ကန်သင့်မြတ် သော ကိစ္စရပ်များအတွက်ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်ရာထူးနေရာကို မလျော်မကန်အသုံးပြုခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း သည့်တာဝန်တို့ကိုဖောက်ဖျက်ခဲ့ကြောင်း တရားရုံးက အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ပါသည်။ ဤအမှုတွင် ကုမ္ပဏီသည် များပြားလှသောအခွန်အခများကိုပေးဆောင်ခဲ့ရပြီး ဒါရိုက်တာအနေဖြင့် ကုမ္ပဏီ၏အဆိုပါကြီးမားသော အခြေပစ္စည်း (Asset) ကို ထုခွဲရောင်းချရန် စီစဉ်ခဲ့ပါသည်။
Strategic Management Australia AFL Pty Ltd v Precision Sports & Entertainment Group Pty Ltd (2016) စီရင်ထုံးတွင် Strategic Management Australia AFL Pty Ltd က Australian Football League (AFL) ကစားသမားများကိုကိုယ်စားပြု၍ ဘောလုံးကလပ်များနှင့်ကစားသမားဆိုင်ရာသဘောတူ စာချုပ်များ၊ Endorsement များ နှင့် Sponsorship အခွင့်အလမ်းများ စသည်တို့နှင့်ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းမှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့ပါသည်။ ကုမ္ပဏီ၏ဒါရိုက်တာ (မန်နေဂျင်းဒါရိုက်တာအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင် နေသူ) နှင့် အရာရှိတစ်ဦးသည် ကုမ္ပဏီက ကိုယ်စားပြုဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် AFL ကစားသမား များအနေဖြင့် လက်ရှိတွင် ကုမ္ပဏီနှင့်သဘောတူစာချုပ်များချုပ်ဆိုထားခြင်းရှိ၊ မရှိ စိစစ်ရမည့်တာဝန်ကို ပျက်ကွက်ခြင်းဖြင့် ကုမ္ပဏီသည် ဘောလုံးကလပ်များ နှင့် ကစားသမားသဘောတူစာချုပ်ချုပ်ဆိုရန် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပေးခြင်းမှ ရပိုင်ခွင့်ရှိသည့်အခကြေးငွေများကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါသည်။ ဤသည်မှာ အဆိုပါ ဒါရိုက်တာ နှင့် အရာရှိအနေဖြင့် ကုမ္ပဏီ၏အကောင်းဆုံးအကျိုးအတွက် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန် တာဝန် (နှင့် ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု၊ လုံ့လစိုက်ထုတ်မှုတို့ဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန်တာဝန်) တို့ကို ပျက်ကွက်ခဲ့ သည်ဟု တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါသည်။
MCL ပါအခြားတာဝန်များ
နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် MCL တွင် ပုဒ်မ ၁၆၅ ပါ ထိုက်သင့်သောဂရုပြုမှု နှင့် လုံ့လဝီရိယဖြင့်ဆောင်ရွက်ရန် တာဝန် နှင့် ပုဒ်မ ၁၆၆ ပါ ကုမ္ပဏီ၏အကျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်စေရန် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက် ရမည့်တာဝန်တို့အပြင် အခြားတာဝန်များကိုလည်း ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားပါသည်။ MCL တွင် ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်း ထားသောအခြားအဓိကတာဝန်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည် –
ပုဒ်မ ၁၆၇ – ရာထူးနေရာကိုအသုံးပြုခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းသည့်တာဝန်
ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးဦးသည် ၄င်းတို့၏ရာထူးနေရာကို အောက်ပါကိစ္စရပ်များအတွက် မလျော်မကန် အသုံးပြုခြင်းမရှိစေရ –
(က) မိမိကိုယ်တိုင်အတွက်သော်လည်းကောင်း၊ အခြားသူတစ်ဦးဦးအတွက်သော်လည်းကောင်း အကျိုးတစ်စုံ တစ်ရာရရှိစေရန် သို့မဟုတ်
(ခ) ကုမ္ပဏီကို အကျိုးထိခိုက်နစ်နာစေရန်။
ပုဒ်မ ၁၆၈ – သတင်းအချက်အလက်များကိုအသုံးပြုခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းသည့်တာဝန်
ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးဦးသည် ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးအနေဖြင့် ၄င်းတို့လက်ခံရရှိထား သော သတင်းအချက်အလက်များကို အောက်ပါကိစ္စရပ်များအတွက် မလျော်မကန်အသုံးပြုခြင်းမရှိစေရ –
(က) မိမိကိုယ်တိုင်အတွက်သော်လည်းကောင်း၊ အခြားသူတစ်ဦးဦးအတွက်သော်လည်းကောင်း အကျိုးတစ်စုံ တစ်ရာရရှိစေရ သို့မဟုတ်
(ခ) ကုမ္ပဏီကို အကျိုးထိခိုက်နစ်နာစေရန်။
ပုဒ်မ ၁၆၉ – ဥပဒေပါပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံစည်းမျဉ်းတို့ကို လိုက်နာရန်တာဝန်
ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးဦးသည် ဤဥပဒေပါပြဋ္ဌာန်းချက်များ သို့မဟုတ် ကုမ္ပဏီ၏ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ စည်းမျဉ်းတို့ကိုဆန့်ကျင်သောနည်းလမ်းတစ်ရပ်ရပ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုရ သို့မဟုတ် ကုမ္ပဏီတွင် ထိုသို့ ဆန့်ကျင်လျက်ဆောင်ရွက်မည်ဟု သဘောတူလက်ခံခြင်းမပြုရ။
ပုဒ်မ ၁၇၀ – ကျိုးကြောင်းစဉ်းစားမှုမပြုဘဲကုန်သွယ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရန်တာဝန်
ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးဦးသည် ကုမ္ပဏီ၏စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကိုဆောင်ရွက်ရာတွင် ကုမ္ပဏီ၏မြီရှင်များအတွက် ကြီးမားသည့်ဆုံးရှုံးမှုကိုဖြစ်ပေါ်စေမည့်နည်းလမ်းများဖြင့်ဆောင်ရွက်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆောင်ရွက်ရန်သဘောတူခြင်းကိုမပြုလုပ်ရ သို့မဟုတ် ထိုသို့ပြုလုပ်ရန် ခွင့်မပြုရ။
ပုဒ်မ ၁၇၁ – တာဝန်များရယူဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းသည့်တာဝန်
ကုမ္ပဏီသည် တာဝန်တစ်ရပ်ရပ်ကိုလိုအပ်ချက်များနှင့်အညီ ကုမ္ပဏီက ဆောင်ရွက်နိုင်သည်ဟု သင့်လျော်သော အကြောင်းများရှိကြောင်း ဒါရိုက်တာ သို့မဟုတ် အရာရှိတစ်ဦးက ယုံကြည်ခြင်းမရှိလျှင် ၄င်းသည် ကုမ္ပဏီမှ ဆောင်ရွက်ပေးရမည့်တာဝန်တစ်ရပ်ရပ်ကို သဘောတူလက်ခံခြင်းမပြုရ။
